De term burn-out verwijst naar een toestand van psychische uitputting, het gevoel ‘opgebrand’ te zijn en wordt met name gekoppeld aan werk. Binnen de literatuur wordt er verwezen naar een syndroom van extreme vermoeidheid of uitputting, minder vertrouwen in de eigen competenties en het afstand nemen van het werk middels een cynische en onverschillige houding. Hierbij ligt de focus op de combinatie en de kruisbestuiving van omgevingsfactoren en je karakter.
Denk hierbij aan de manier waarop jij omgaat met de stresserende verschijnselen van het werkende leven, oftewel je coping. In eerste instantie werd het fenomeen burn-out met name onderzocht bij beroepen waarbij er veel contact is met anderen (bijvoorbeeld in de zorg), maar later werd er een algemenere focus toegepast voor het onderzoek. Hierbij bleef de koppeling tussen burn-out en ‘werk’ wel centraal staan.
Welke werkfactoren spelen een rol?
Binnen de werksferen zijn er een aantal kernzaken te benoemen die samenhangen met een burn-out. Een continu hoge werkdruk is de eerste, samen met de sociale steun en erkenning die je krijgt op het werk. De mogelijkheden die jij zelf hebt om zaken te regelen, jouw mate van vrijheid, is een derde belangrijke factor.
Je kan je vast ook wel voorstellen dat een werksituatie met veel werkdruk (veel taken) en weinig eigen beslissingsmogelijkheden/invloed, waarbij je ook nog eens weinig tot geen erkenning en steun krijgt, een situatie van stress en uitputting kan creëren en op termijn een burn-out.
Welke persoonlijkheidskenmerken spelen een rol?
Naast werk gerelateerde zaken zijn jouw karaktereigenschappen van belang als we het hebben over een burn-out. Kijkend naar de Big Five persoonlijkheidsdimensies, te weten openheid, consciëntieusheid (zorgvuldigheid), extraversie, vriendelijkheid en neuroticisme, zien we bijvoorbeeld dat mensen die emotioneel wat instabieler zijn (indicatie van neuroticisme) en mensen die in mindere mate beschikken over de andere vier karaktertrekken een hogere kans hebben op het krijgen van een burn-out.
Karaktereigenschappen zoals perfectionisme en plichtsgetrouwheid laten aanvullend ook een verband zien met burn-out verschijnselen.
Herkenning van signalen
De combinatie van factoren op je werk en je karakter kunnen het sluimerende proces richting een burn-out dus versnellen. Maar wat zijn nu signalen waaraan jij, of jouw omgeving, vroegtijdig een burn-out kan herkennen? Hierbij moet je denken aan bijvoorbeeld:
- Snel vermoeid zijn
- Een constant onrustig, lusteloos of opgejaagd gevoel
- Concentratieproblemen en vergeetachtigheid
- Een laag zelfbeeld
- Slecht slapen en telkens vroeg wakker worden
- Vage lichamelijke klachten door spanning en stress, zoals hoofd- en rugpijn en verminderde eetlust
- Symptomen van depressie en angst
- Verslavingsgedrag
Ben jij benieuwd of jouw klachten wijzen op een burn-out? Doe de (korte) test!
Gerelateerde informatie
Heb je deze blogs al gelezen:
- 5 tips om meer energie uit je werk te halen
- 5 tips om vol energie aan het werk te gaan
- Deze klachten kunnen je waarschuwen voor een burn out
Loopbaancoaching door JuistTalent
Bij JuistTalent kun je terecht voor gerichte loopbaancoaching. Wil je hulp bij het voorbereiden van je sollicatiegesprekken of het zetten van nieuwe stappen in je loopbaan. Vraag nu een gratis adviesgesprek aan.
Reinier van Dalfsen
op 13 Feb 2020